Ρένα Τζολάκη – Συνέντευξη

Ρένα Τζολάκη
Η κάθε δραστηριότητα απαιτεί κατάλληλους ανθρώπους με γνώση και ικανότητες…

Η Ρένα Τζολάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας ζωγραφική, με δασκάλους τον Γιάννη Μόραλη και τον Ανδρέα Γεωργιάδη, ο οποίος υπέγραφε ως « Ανδρέας ο Κρης », και χαρακτική με τον Γιάννη Κεφαλληνό. Στη συνέχεια παίρνει την υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για να ειδικευτεί στη λιθογραφία, στην Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts του Παρισιού με δάσκαλο τον Pierre Eugène Clairin, του οποίου αργότερα θα γίνει βοηθός. Παράλληλα διδάσκεται την Τέχνη του Βιβλίου  στη φημισμένη Ecole Estienne. Έκτοτε ζει και εργάζεται στο Παρίσι. Έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις στο Παρίσι, Αθήνα, Aix en Provence, Auxerre, Λονδίνο και Θεσσαλονίκη. Έχει λάβει μέρος σε διεθνείς εκθέσεις, όπως: Μπιενάλε της Βενετίας, καλεσμένη στο περίπτερο της Αμερικής, Μπιενάλε Νέων του Παρισιού, I.CAF στο Λονδίνο, Tondo, Saga και Le Mois de l’ Estampe στο Παρίσι. Ήδη το 1969, φοιτήτρια ακόμη στην Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts του Παρισιού, εικονογράφησε τον τέταρτο τόμο του Paul Verlaine για τις εκδόσεις La Nouvelle Librairie de France με λιθογραφίες και το Lui ici του Dimitri Analis για τις εκδόσεις Biren, με χαρακτικά. Το 1975 έλαβε το Βραβείο Florence Gould από την Académie des Beaux-Arts του Παρισιού για το λιθογραφικό έργο της . Έργα της υπάρχουν στη Βιβλιοθήκη του Παρισιού, στη Πινακοθήκη Αθηνών, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλεως Auxerre, στο Ινστιτούτο Smithsonian των ΗΠΑ, καθώς και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές σε Γαλλία, Ελλάδα, Αγγλία, Αμερική, Γερμανία, Βραζιλία, Ισραήλ, Αργεντινή και αλλού.

~ Πότε, πώς και γιατί ήρθατε στο Παρίσι ; 

~ Στο Παρίσι ήρθα για να δω… το Παρίσι. Βρισκόμουνα στην Ιταλία έκανα ένα κύκλο για να δω όλο το Renascimento, που λένε, δηλαδή την Αναγέννηση και μέσα σ’ ένα τραίνο άκουσα πως είχε γίνει η πτώσις του φράγκου καθώς και της δραχμής και ότι το δολλάριο απέκτησε διπλή αξία. Κι όπως είχα μερικά δολλάρια, είπα « τώρα είναι η μόνη ευκαιρία » και πήρα ένα τραίνο τη μεθεπομένη και ήρθα στο Παρίσι. Ήρθα στο Παρίσι χωρίς να είναι μέσα στο πρόγραμμά μου. Έγραψα ένα γράμμα στη μητέρα μου και της τόστειλα λέγοντας ότι τώρα θα με βρείτε στο Παρίσι, αλλά δεν θα μου γράψετε στο Παρίσι, δεν ξέρω τη διεύθυνση, θα σας πάρω εγώ από το Παρίσι στο τηλέφωνο και θα δούμε πως θα γίνει… Η μητέρα μου έσκασε βέβαια όταν το έλαβε αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Εγώ ήρθα εδώ στις καλόγριες, διότι στην Ιταλία πήγαινα από το ένα « καλογερικό πανδοχείο », ας το πούμε, στο άλλο ήταν ο καλύτερος τρόπος να έχεις ένα πολύ καλό δωμάτιο για κάποιες μέρες… λεγόταν τότε la protecione de la jovena. Ήμουνα ακόμη φοιτήτρια στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Έτσι ήρθα για να δω το Παρίσι, το οποίο βέβαια, όχι μόνο με γοήτευσε, αλλά είπα μέσα μου εδώ πρέπει να ξανάρθω για να μπορέσω να κάνω ορισμένα πράγματα. Μου άρεσε ο τρόπος που ζούσανε, μου άρεσε… Έμεινα περίπου δέκα μέρες. Στις καλόγριες, Denfert-Rochereau κι εκεί γνώρισα κάποιες κοπέλλες που σπουδάζανε, άλλη ηθοποιός, άλλη δικηγόρος και πηγαίνοντας κάθε πρωί στα διάφορα μουσεία… μέσα στο Λούβρο κάποιος με φωνάζει: « Ρένα! » Ήταν ένας συμμαθητής από τη Σχολή Καλών Τεχνών των Αθηνών, ο οποίος είχε εγκαταλείψει τις σπουδές του κι είχε εγκατασταθεί στο Παρίσι. Και μετά, μ’ αυτόν συνάντησα και φίλες που ήταν ήδη εγκαταστημένες εδώ, η μία είχε παντρευτεί η άλλη συνέχιζε τις σπουδές. Και είπα εδώ πρέπει να έρθω. Γύρισα την Ιταλία για να πάρω το πλοίο, διότι με το πλοίο ταξιδεύαμε, τότε. Αυτά ήταν το ’58. Είχα ένα χρόνο σπουδές ακόμα. Πήρα το δίπλωμα της ζωγραφικής και της χαρακτικής και το 1959 έδωσα εξετάσεις για την υποτροφία, στη χαρακτική διότι είμασταν λιγότεροι υποψήφιοι. Παίρναν έναν ζωγράφο, ένα γλύπτη και έναν χαράκτη. Στους ζωγράφους είμασταν 25 υποψήφιοι, στους χαράκτες 14, οπότε λέω να πάω με του χαράκτες διότι έχω περισσότερες πιθανότητες κι έτσι την πήρα και ήρθα. Υποτροφία για λιθογραφία για 3 χρόνια στο Παρίσι. 

Η ελληνίδα ζωγράφος Ρένα Τζολάκη. Ύδρα, Σεπτέμβριος 2015. Φωτό : GAB

Η ελληνίδα ζωγράφος Ρένα Τζολάκη. Ύδρα, Σεπτέμβριος 2015. Φωτό : GAB

01-Rena-TZOLAKIS-Le- rêve-interrompu-Huile-sur-toile-115X145-Photo-Georges-BIJOURAS

01-Rena-TZOLAKIS-Le-rêve-interrompu-Huile-sur-toile-115X145-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Το Παρίσι ασκούσε μια έλξη στους έλληνες καλλιτέχνες της γενιά σας. Σε τι οφείλεται στην πολιτιστική πολιτική της Γαλλίας ή στο μύθο που έπλασαν οι γαλλοτραφείς Έλληνες;

 ~ Εγώ νομίζω και ο μύθος καθώς και η μητέρα μου που ήταν γαλλικής παιδείας γεννημένη στην Κρήτη και εσωτερική στις καλόγριες. Η μητέρα μου ήταν η πρώτη κοπέλλα που έμεινε μέσα στις αδελφές, εσωτερική, στο Ηράκλειο. Υπήρχαν οι Saint-Joseph με μια πολύ ωραία στολή. Η Σχολή δεν υπάρχει πια, αλλά υπάρχει πάντα το κτίριο με έναν υπέροχο κτίριο με έναν υπέροχο κήπο, υπέροχο! Εμείς όταν πηγαίναμε παιδιά, με τη μαμά, η οποία τηλεφωνούσε πριν, οι καλόγριες μας περίμεναν, και μόλις μας βλέπανε: Marie, avec les enfants, elle arrive! Για μας ήταν κάτι δικό μας.

02-Rena-TZOLAKIS-Meltemi(παρά θῖν’ἁλός...)-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-102X140-Photo-Georges-BIJOURAS

02-Rena-TZOLAKIS-Meltemi(παρά θῖν’ἁλός…)-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-102X140-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Υπήρχε λοιπόν μια γαλλική πολιτιστική πολιτική, θα μπορούσαμε να την πούμε μια γαλλική πολιτιστική προπαγάνδα…

 ~ Όχι μόνον, θα πω κάτι επιπλέον. Ο πατέρας της μητέρας μου, Χριστόφορος Ανερράψης, είχε φύγει 17 ετών από την Κρήτη, από μία οικογένεια πολύτεκνη… ήτανε 11 παιδιά. Ο πατέρας τους είχε πεθάνει κι εκείνος είπε: « Θα γίνω ζωγράφος! » Βρήκε κάποιον ζωγράφο κρητικό στο Βουκουρέστι. Τότε υπήρχε μια μεγάλη ελληνική παροικία στο Βουκουρέστι. Αυτό θα πρέπει να ήταν το 1870 – 1880, κάπου εκεί γύρω. Ο παπούς μου έμενε σ’ έναν ζωγράφο κρητικό με την υποχρέωση να τον βοηθά σ’ όλες τις δουλειές του ατελιέ. Αλεξανδρίδης λεγόταν ο ζωγράφος, πολύ γνωστός στους ελληνικούς κύκλους του Βουκουρεστίου. Ο παππούς μου σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βουκουρέστι και μετά επέστρεψε στην Κρήτη. Όταν επέστρεψε στην Κρήτη είπε: « Τι ουτοπία ! Εγώ νόμιζω θα επιστρέψω και θα είμαι ζωγράφος, αλλά εδώ δεν μπορεί να επιζήσει κανείς ως ζωγράφος. » Καθώς μιλούσε, βέβαια, δυο τρεις γλώσσες, δούλευε με τους ξένους. Ήξερε και λίγα τούρκικα και συμπλήρωνε κάποια χαρτιά που του ζητούσαν διάφοροι, διότι υπήρχαν ακόμα Τούρκοι στην Κρήτη. Οι Τούρκοι άργησαν να φύγουν από την Κρήτη.

03-Rena-TZOLAKIS-Alcove -Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X-65Photo-Georges-BIJOURAS

03-Rena-TZOLAKIS-Alcove -Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X-65-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Ας επιστρέψουμε όμως στο Παρίσι… πώς ήταν το Παρίσι τότε που ήρθατε και πως βλέπετε τις αλλαγές που ο χρόνος έφερε στην Τέχνη σας;

 ~ Άλλαξαν πάρα πολύ τα πράγματα. Όταν ήμουν φοιτήτρια στη Σχολή Καλών Τεχνών, εδώ, πάρα πολλές φορές, πολύ συχνά, δηλαδή κάθε Σάββατο, περνούσαν άνθρωποι για να δούνε τι κάνουνε οι μαθητές, να μπούνε στα ατελιέ και να κοιτάξουν τι γίνεται… Πήγαιναν και στις γκαλερί. Υπήρχε ένα ενδιαφέρον. Παρακολουθούσαν τα πράγματα για να ενημερώνονται. Κι όχι μόνο για τη ζωγραφική, αλλά και για το θέατρο καθώς και για ό,τι ήταν avant garde… Υπήρχε μια περιέργεια. Έχω φίλους από εκείνη την εποχή, που τότε νέοι γύρω στα είκοσι πέντε τους είχαν τελειώσει μόλις τις σπουδές τους και παρακολουθούσαν τα καλλιτεχνικά πράγματα χωρίς να είναι ούτε ζωγράφοι, ούτε ποιητές, ούτε λογοτέχνες…

04-Rena-TZOLAKIS-Paysage-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X65-Photo-Georges-BIJOURAS

04-Rena-TZOLAKIS-Paysage-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X65-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Δεν πάει, σήμερα πια, ο κόσμος στις γκαλερί;

 ~ Πολύ λιγώτερο. Νομίζω εκείνο που παίζει μεγάλο ρόλο στην Τέχνη σήμερα, είναι το Χρηματηστήριο… Τότε υπήρχαν νέοι που περνούσαν από το ατελιέ για να αγοράσουν μια λιθογραφία κι ως νέοι ζητούσαν να τους κάνουμε μια καλή τιμή. Οι άνθρωποι ενδιαφέρονταν για την Τέχνη πολύ περισσότερο από τώρα. Τώρα… Πριν πολύ λίγα χρόνια είχαμε πάει με τον άντρα μου, ένα πρωί, στη θάλασσα στην Ελλάδα. Πίσω μας ήτανε μια παρέα νέων παιδιών γύρω στα 22 – 25 μιλάγανε και λέγανε « Και γιατί να μην κάνουμε επενδύσεις… να πάμε να αγοράσουμε ζωγράφους… » για να κάνουνε σπέκουλα… « Διότι ο τάδε ζωγράφος τον οποίο αγόρασε πέρυσι ο παπούς μου τώρα κάνει τόσο παραπάνω! »

05-Rena-TZOLAKIS-Intérieur-secret-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-5065X-Photo-Georges-BIJOURAS

05-Rena-TZOLAKIS-Intérieur-secret-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-5065X-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Σήμερα δηλαδή η λειτουργία της Τέχνης περνά από το χρηματιστήριο…

 ~ Ανεβάζουν επίτηδες τις τιμές μερικών καλλιτεχνών… Πριν λίγο καιρό, όταν έγινε η FIAC, κυκλοφόρησε μια ταινία δύο γαλλίδων δημοσιογράφων και η οποία τιτλοφορείται La Ruée  vers l’art (σσ. τίτλος που παραπέμπει στη ταινία του Τσάρλυ Τσάπλιν The Gold Rush, Ο χρυσοθήρας, της οποίας ο τίτλος στα γαλλικά είναι La Ruée vers l‘or). Γύρισαν αυτήν την ταινία διότι πολλοί πλούσιοι, εκατομμυριούχοι, αγοράζουν έργα και γίνονται συλλέκτες. Έχουν συμβούλους που τους υποδεικνύουν ποιούς ζωγράφους να αγοράσουν. Στην ταινία υπάρχουν συνεντεύξεις με τους πλούσιους συλλέκτες και από τους διαλόγους βγαίνει το συμπέρασμα και η απάντηση γιατί αγοράσανε τα έργα που αγοράσανε. Στην ταινία ένας διεθνούς φήμης γκαλερίστας αφηγείται πως ένας φίλος του αγόρασε, πριν από οκτώ χρόνια, ένα έργο το έβαλε στο ντουλάπι του και το πούλησε μετά σε διπλάσια τιμή. Αυτό μας τοποθετεί αλλού. Δεν είναι κάποιος που κάνει οικονομία για να το αγοράσει επειδή θέλει να έχει μία επαφή και ένα διάλογο, μία εξάρτηση επειδή του αρέσει.

06-Rena-TZOLAKIS-Le-chemin-rouge-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-52X-65-Photo-Georges-BIJOURAS

06-Rena-TZOLAKIS-Le-chemin-rouge-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-52X-65-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Ας γυρίσουμε λίγο στο παρελθόν… Ζήσατε εδώ στα χρόνια της δικτατορίας. Πώς ήταν τότε ο Ελληνισμός του Παρισιού. Υπήρχε μια οργανωμένη ελληνική παροικία που έκανε αντίσταση; Εσείς συμμετείχατε; Ήταν αδελφωμένοι οι Έλληνες;

 ~ Αδελφωμένοι ίσως είναι πάρα πολύ… Πιθανώς αλληλέγγυοι.. λίγο… Διότι είχαν έρθει νέοι άνθρωποι στους οποίους βέβαια – ειρήσθω εν παρόδω – οι Γάλλοι φέρθηκαν πάρα πολύ καλά…

07-Rena-TZOLAKIS-Après-le-festin -Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X-65-Photo-Georges-BIJOURAS

07-Rena-TZOLAKIS-Après-le-festin -Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X-65-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Τους πολιτικούς φυγάδες εννοείτε..

 ~ Διότι και δουλειές τους έβρισκαν και τους έδιναν και δυνατότητες να κάνουνε και σπουδές και σπίτια τους βρήκανε… τους βόηθησαν… Νομίζω πως ήταν μία πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος. Και υπήρξανε βέβαια και συζητήσεις και συγκεντρώσεις… Αλλά πάντα υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να σας απογοητεύσουν διότι κάνουν τους πολύ σπουδαίους ή κάπου επωφελούνται οι ίδιοι από την κατάσταση, παρόλ’ αυτά, ήταν μια ενδιαφέρουσα εποχή. Και δεν υπήρχε αυτό που υπάρχει σήμερα, μια κάποια περιφρόνηση, από τους Γάλλους και τους άλλους Ευρωπαίους. Τους Έλληνες τους θεωρούνε τεμπέληδες.

08-RenaTZOLAKIS-La-Tour-de-Babel-Huile-sur-toile-50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

08-RenaTZOLAKIS-La-Tour-de-Babel-Huile-sur-toile-50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Μιλάτε για το πως μας βλέπουν οι ξένοι… εγώ ρωτώ πως ήταν τότε οι Έλληνες εδώ στο Παρίσι, μεταξύ τους…

 ~ Οι Έλληνες δεν είναι πάντα πολύ φιλικοί μεταξύ τους. Αν δούμε τους άλλους λαούς, εκείνοι που είναι οι πιο φιλικοί μεταξύ τους είναι οι Ισραηλίτες, οι οποίοι δεν λένε ποτέ κουβέντα εναντίον ενός συμπατριώτη τους… Ο δικός μας, ο Έλληνας, άμα γυρίσεις την πλάτη δυστυχώς… μπορεί να πει και κάτι κακό για σένα.

09-Rena-TZOLAKIS-Soleil trompeur-Huile-sur-toile-32X-38-Photo-Georges-BIJOURAS

09-Rena-TZOLAKIS-Soleil trompeur-Huile-sur-toile-32X-38-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Σήμερα πως βλέπετε τα πράγματα; Πώς βρίσκετε την ελληνική παροικία του Παρισιού ;

 ~ Δεν τα βλέπω και τόσο πολύ καλά. Δεν μπορώ όμως να σας πω πάρα πολλά διότι δεν έχω μεγάλη πείρα επ’ αυτού και διότι έχω… λίγο απομακρυνθεί… Μεταξύ των άλλων λόγω του ό,τι μερικοί φίλοι πέθαναν, άλλοι επέτρεψαν στην Ελλάδα. Σήμερα δεν είναι τόσο ευρύς ο ελληνικός κύκλος. Έχει στενέψει. Έφυγαν ορισμένοι αρτίστες, ορισμένοι ανθρώποι των Γραμμάτων οι οποίοι είχανε μία λάμψη, ένα φωτοστέφανο…

10-Rena-TZOLAKIS-Bleu-blanc-...jaune-Huile-sur-toile-115X73-Photo-Georges-BIJOURAS

10-Rena-TZOLAKIS-Bleu-blanc-…jaune-Huile-sur-toile-115X73-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Τόσα χρόνια που ζείτε στο Παρίσι αισθανθήκατε κάποια δημόσια ελληνική μέριμνα και φροντίδα, κάποια οργάνωση, κάποιον συντονισμό, για την προώθηση της σύγχρονης ελληνικής Τέχνης και δημιουργίας;

 ~ Λάθος. Θα έλεγα μάλιστα το αντίθετο. Η κακοδαιμονία, ορισμένους, τους κατατρέχει κι εδώ, επωφελούνται αδίστακτα για προσωπική και μόνο, για αβάντες και προωθήσεις, έστω « θάβοντας » τους άλλους . Δυστυχώς.

11-Rena-TZOLAKIS-Réveil-printanier-Huile-sur-toile-38X56-Photo-Georges-BIJOURAS-72

11-Rena-TZOLAKIS-Réveil-printanier-Huile-sur-toile-38X56-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Σας κάλεσαν καμιά φορά οι υπεύθυνοι, εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους, για να σας ζητήσουν την άποψή σας, τη γνώμη σας, για θέματα του τομέα σας φυσικά, και να επωφεληθούν από την πείρα σας και τη γνώση σας της παριζιάνικης καλλιτεχνικής δραστηριότητας και πραγματικότητας για να βοηθηθούν να αποπειραθούν τη χάραξη κάποιας πολιτιστικής πολιτικής ;

 ~ Ποτέ ! Ποτέ ! Ποτέ !

12-Rena-TZOLAKIS-Sans-titre-Pastel -50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

12-Rena-TZOLAKIS-Sans-titre-Pastel -50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Και πώς το βιώνετε αυτό ; Πώς αισθάνσθε ;

 ~ Στη ζωή τα δέχεται κανείς τα πράγματα. Δεν είμαι από αυτούς που δημιουργούν προβλήματα. Κι αυτό δεν συμβαίνει μόνον με τα πολιτιστικά θέματα, αλλά και με θέματα εμπορικής φύσεως που θα μπορούσαν να φέρουν την Ελλάδα πιο κοντά στην Ευρώπη… νομίζω πως κι εκεί κάνουν λάθος. Πριν δέκα πέντε – είκοσι χρόνια πήγαινες στη λαϊκή αγορά και εύρισκες πατάτες ελληνικές, εύρισκες ροδάκινα Κρήτης, εύρισκες πορτοκάλια μέρλιν που λέμε στην Ελλάδα… κι ο κόσμος τα αγόραζε… Τώρα ζητάς και δεν βρίσκεις. Έχω φίλους Γάλλους οι οποίοι μου είχανε πει προ καιρού μάλιστα ότι αγοράζανε από το σούπερ-μάρκετ ένα πάρα πολύ ωραίο λάδι ελληνικό το οποίο λεγότανε Σητεία και δεν το βρίσκουνε πια. και είναι κρίμα διότι δεν ήταν μόνον εξαίρετης ποιότητας, αλλά ήταν και φτηνό.

13-Rena-TZOLAKIS- Harmonie-en-Bleu-Huile-sur-toile-32X42-Photo-Georges-BIJOURAS

13-Rena-TZOLAKIS- Harmonie-en-Bleu-Huile-sur-toile-32X42-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Σήμερα με την τεράστια τεχνολογική εξέλιξη και την πολλαπλότητα των εικόνων ποια είναι η θέση της ζωγραφικής στη ζωή μας; ποια είναι η λειτουργία της και τι μπορεί να μας προσφέρει;

 ~ Κατά πρώτον… έτσι αυθόρμητα, το όνειρο. Το οποίο δε θα σου το προσφέρει κανένα από αυτά τα μέσα, τα οποία είναι ψυχρά, τα οποία δεν έχουν το χέρι και την ψυχή του ανθρώπου που δημιουργούν κάτι το ανεξίτηλο. Τώρα περπατάς στο δρόμο και σε κάθε γωνιά του είναι τρεις – πέντε άνθρωποι που βγάζουν φωτογραφίες…Αυτό το ψηφιακό είναι πάρα πολύ ψυχρό για μένα.

14-RenaTZOLAKIS-Silence-dans-la-solitude-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

14-RenaTZOLAKIS-Silence-dans-la-solitude-Acrylique-sur-papier-marouflé-sur-toile-50X60-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Μα κι αυτό χέρι και ψυχή ανθρώπου το κάνει…

~ Χέρι και ψυχή ανθρώπου το έκανε, αλλά δεν είναι αυτός ο δημιουργός, είναι η τεχνολογία. Δεν μπορεί να συναγωνιστεί…   Όταν ήμουνα μικρό παιδί, ο πατέρας μου μού είχε φέρει για τα Χριστούγεννα, ένα βιβλίο αρκετά μεγάλο, πολύ ωραίο και ήτανε : Η Αίγυπτος. Ήμουνα τότε 7 – 8 χρονών, παιδάκι. Γοητεύτηκα. Από τα αγάλματα, από τις πυραμίδες, από την Ιστορία, αλλά ήτανε ένας ο οποίος μου είχε αρέσει πάρα πολύ. Ένα άγαλμα που δεν ήξερα πόσο μεγάλο ήτανε ούτε τι ήτανε. Λεγόταν « Ο Προεστός του χωριού ». Ήταν ένας άντρας το ένα πόδι μπρος το άλλο πίσω, κρατούσε κι ένα μπαστούνι. Ήτανε ένα άγαλμα από ξύλο το οποίο ήταν ζωγραφισμένο, το σώμα ήτανε άσπρο, είχε ένα πανί που ήτανε το ρούχο του από τη μέση μέχρι το γόνατο. Κι αυτός στεκόταν έτσι και προχωρούσε… το ένα πόδι μπρος το άλλο πίσω και το μπαστούνι και λεγότανε « Ο Προεστός του χωριού ». Αυτό το άγαλμα μου έχει αφήσει μια εικόνα. Πέρασαν πολλά χρόνια και σε ηλικία περίπου 25 χρονών είχα μια συμφοιτήτρια ελληνίδα από το Κάϊρο η οποία με κάλεσε να πάω για διακοπές στο σπίτι τους και πήγα. Πήγαμε στο Μουσείο. Γυρίζαμε, κοιτάζαμε και σ’ ένα διάδρομο στενό, στρίβω και νάτον μπροστά μου « Ο Προεστός του χωριού » ! Δεν θα ξεχάσω τη μαγική στιγμή που συνάντησα αυτό τον « άνθρωπο ». Ένας « άνθρωπος » φίλος μου, τον ήξερα από μικρό παιδί…

15-Rena-TZOLAKIS-Double-destinée-gravure-57X76 -Photo-Georges-BIJOURAS

15-Rena-TZOLAKIS-Double-destinée-gravure-57X76 -Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Ναι, αλλά σήμερα τα παιδιά αυτής της ηλικίας των 7 – 8 χρονών μπορούν να μαγευτούν από ψηφιακές εικόνες…

 ~ Δεν θα το καταφέρουν ποτέ ! Είναι ψυχρά πράγματα… κατ’ εμέ… μπορεί να είμαι άλλης εποχής…

16-RenaTZOLAKIS-Ombres-et-lumières-Mine-de-plomb-Photo-Georges-BIJOURAS

16-RenaTZOLAKIS-Ombres-et-lumières-Mine-de-plomb-Photo-Georges-BIJOURAS

~ Υπάρχει μια χρόνια οικονομική κρίση, θεωρείτε πως υπάρχει και μια αισθητική και ηθική κρίση; Οι κανόνες της Τέχνης και της Ηθικής επηρεάζονται από την οικονομική κρίση, μεταβάλλονται ;

 ~ Ναι. Υπάρχει ένα είδος άγχους στο βάθος του ανθρώπου. Άνθρωποι οι οποίοι ζήσανe τα δυόμυσι τρίτα της ζωής τους και σου λένε τι θα κάνουμε σε λίγα χρόνια ; Σε λίγα χρόνια μπορεί κα να μην υπάρχουμε, άμα έχεις ήδη κάποια ηλικία… Η αντιμετώπιση του μέλλοντος σε κάνει να σκεφτείς το χρόνο και αυτό σε αλλάζει. Υπάρχει ένα είδος διεθνούς φόβου ότι πάμε στην καταστροφή. Πιθανώς τα μέσα ενημέρωσης να δημιουργούνε αυτόν τον φόβο.

17-Rena-TZOLAKIS-Mondes-Gravure-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

17-Rena-TZOLAKIS-Mondes-Gravure-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Όλα αυτά που ζούμε επηρεάζουν την Τέχνη και την συμπεριφορά των ανθρώπων ;

 ~ Ναι, εγώ νομίζω πως ναι.

18-Rena-TZOLAKIS-Thyella-Gravure-52X57-Photo-Georges-BIJOURAS

18-Rena-TZOLAKIS-Thyella-Gravure-52X57-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Κατά πόσο ένας καλλιτέχνης, ένας δημιουργός επεμβαίνει σήμερα στην κοινωνία, στο κοινωνικό γίγνεσθαι και κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει τις συνειδήσεις ;

 ~ Νομίζω πως αυτό δεν είναι δυνατό για όλον τον κόσμο, διότι υπάρχουν καλλιτέχνες μεγάλης ποιότητας οι οποίοι ούτε τον λόγο έχουν ούτε το πάθος, είναι απορροφημένοι… δεν τους ενδιαφέρει. Βεβαίως ένας καλλιτέχνης μπορεί με το πάθος του, με το λέγειν του, με τις εμπειρίες που έχει από τη ζωή του, μπορεί σίγουρα να επηρεάσει ορισμένα πράγματα, ιδίως αν τύχει να έχει κάποιους ανθρώπους δίπλα του…

19-Rena-TZOLAKIS-Temple-du-temps-qu-un-seul-soupire-anime-Stephane-Mallarme-Lithographie-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

19-Rena-TZOLAKIS-Temple-du-temps-qu-un-seul-soupire-anime-Stephane-Mallarme-Lithographie-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Υπολογίζουν σήμερα την άποψη του καλλιτέχνη ;

 ~ Εγώ νομίζω πως υπάρχουν άνθρωποι που την υπολογίζουν. Παρόλο που πρέπει να αναγνωρίσει κανείς πως έχει εξασθενήσει αυτό… Θα έλεγα ότι παλαιότερα δίνανε περισσότερη πίστωση. Βέβαια αν ένας μεγάλος αρτίστας ο οποίος είναι διεθνούς φήμης και πει κάτι θα ακουστεί. Υπάρχει ακόμα ένα είδος σεβασμού για τους ανθρώπους που έχουν κάνει κάτι παραπάνω…

20-Rena-TZOLAKIS-La-déchirure-Gravure-en-couleurs-47X57-Photo-Georges-BIJOURAS

20-Rena-TZOLAKIS-La-déchirure-Gravure-en-couleurs-47X57-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Έχει σημασία για σας ο τρόπος ζωής του καλλιτέχνη; Ο σεβασμός του προς τους κανόνες της Ηθικής της Τέχνης, η τοποθέτησή του στα γεγονότα, η στάση ζωής του…

 ~ Βέβαια και πολλές φορές έχει μεγάλη σημασία. Μπορεί να είναι κάποιος έξω από τους κανόνες του κατεστημένου και να επηρεάζει τους άλλους.

21-Rena-TZOLAKIS-Le-bleu-Serigraphie[a-la-main]-56X76-Photo-Georges-BIJOURAS

21-Rena-TZOLAKIS-Le-bleu-Serigraphie[a-la-main]-56X76-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Όπως ξέρετε εμείς οι Έλληνες εδώ στο Παρίσι, δεν διαθέτουμε έναν χώρο εξοπλισμένο, ένα πολιτιστικό κέντρο στα πρότυπα των άλλων χωρών ειδικό για διαλέξεις, παραστάσεις, προβολές, εκθέσεις, δεξιώσεις… Το ίδρυμα ελληνικού πολιτισμού ήταν μια θλιβερή, μεγαλομανής και γελοία απόπειρα η οποία απέτυχε παταγωδώς με εξευτελιστικό τρόπο. Το σπίτι της Ελλάδας, στο αριστοκρατικότερο διαμέρισμα του Παρισιού, φαντάζει σαν την παράγκα του Καραγκιόζη και προσπαθεί να κρύψει τα τριξίματα του ταλαιπωρημένου παρκέ του με περσικούς τάπητες… Η Ελλάδα, η πατρίδα μας, δεν διαθέτει ένα πολιτιστικό μετερίζι, για να δώσει την πολιτιστική αναίμακτη μάχη, για την προβολή της καλλιτεχνικής παραγωγής των παιδιών της. Πώς σας φαίνεται η ιδέα της σύστασης μιας επιτροπής η οποία θα μπορούσε να συλλέξει κεφάλαια, με το σύστημα της προεγγραφής, ένα είδος εράνου, για τη δημιουργία ενός τέτοιου χώρου, απευθυνόμενη στους απανταχού Έλληνες ιδιώτες, ευεργέτες, χορηγούς, μια και σήμερα στην Ελλάδα λεφτά δεν υπάρχουν… Κι αυτό το κέντρο στο Παρίσι, ένα νευραλγικό πολιτιστικό παγκόσμιο σημείο, θα μπορούσε να φιλοξενεί τις δημιουργίες ελλήνων καλλιτεχνών απ’όλον τον κόσμο…

22-Rena-TZOLAKIS-Drole-de-machine-Gravure-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

22-Rena-TZOLAKIS-Drole-de-machine-Gravure-51X66-Photo-Georges-BIJOURAS

 ~ Δεν νομίζω να το κάνουνε ποτέ αυτό ! Διότι αυτό το σπίτι στο αριστοκρατικότερο διαμέρισμα του Παρισιού δεν είναι κάν φτιαγμένο για να δεχτεί τέτοια πράγματα. Διότι βρήκανε ένα σπίτι bourgeois που δεν έχει καμία σχέση με πολιτιστικά πράγματα. Όταν το ανακαίνησαν και βάλαν όλα αυτά που βάλαν δεν έφτιαξαν έναν χώρο απλό απέριτο δεν χρειάζονταν αυτά τα γύψινα κι αυτοί πολυέλαιοι. Κάτι απλό. Δεν είναι καμωμένο και ούτε ήτανε ποτέ καμωμένο για να δεχτεί τέτοιες εκδηλώσεις, αλλά θα μπορούσε να γίνει. Όταν το αναστειλώσανε, αν είχανε σκεφτεί αυτά που λέτε θα γινόταν καλύτερο και με μισά από τα έξοδα που δώσανε ίσως και το ένα τρίτο… Αυτοί που ασχολούνται μ αυτά και θέλουν να αποφασίζουν δεν είναι ειδικοί, δεν είναι άνθρωποι οι οποίοι θα μπορούσαν να δώσουν αυτήν την ώθηση… Η επιτροπή που θα συσταθεί για τη δημιουργία αυτού του πολιτιστικού κέντρου θα πρέπει να αποτελείται από απόλυτα υπεύθυνους και σοβαρούς ανθρώπους με πάθος και με γνώση. Διότι από τότε που ζω στο Παρίσι ουδέποτε υπήρξαν άνθρωποι με ενδιαφέρον και πάθος. Δεν είδα ποτέ να υπάρχει συντονισμός. Κάποτε αποφάσισαν να κάνουν το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο και έλαβα τότε πρόσκληση για να πάω να ακούσω τις προτάσεις. Πήρα το λόγο και τους είπα πως αν το έκαναν όπως σκεφτόταν, χωρίς χρήματα, δεν επρόκειτο να λειτουργήσει. Έπρεπε να βρούνε χρήματα. Δει δη χρημάτων… Η κάθε δραστηριότητα απαιτεί κατάλληλους ανθρώπους με γνώση και ικανότητες… 

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιώργος Αλεξανδρινός

Kαι μία μαντινάδα…

Όταν σου θέλω θυμηθεί, στα όρη που γυρίζω
με τις ασπαλαθόριζες τα μάτια μου σκουπίζω.

…και άλλη μία 

Το δάκρυ το πικρότερο
δεν ειν’ αυτό που τρέχει
μον’ ειν’ εκείνο που βαθιά
μες την καρδιά σου στέκει

 

Ce contenu a été publié dans Εικαστικά, Έλληνες στο Παρίσι, Συνεντεύξεις, avec comme mot(s)-clé(s) , , , . Vous pouvez le mettre en favoris avec ce permalien.