Γιώργος Αλεξανδρινός
«Ένας έλληνας φοιτητής αυτοκτόνησε στο Παρίσι».
Είναι το πρώτο βιβλίο του συγγραφέα που ζει εδώ και χρόνια στο Παρίσι. Αλλά δεν είναι η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα, αφού πριν μερικά χρόνια εξέδιδε το λαμπρό περιοδικό «θεωρείο» (με το πραγματικό του όνομα που είναι Γιώργος Μπιζιούρας).
Όλη η δράση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στο Παρίσι που λειτουργεί σαν ένα φόντο συνάντησης της Ελλάδας με τους ποικιλόχρωμους πολίτες αυτής της σχεδόν πρωτεύουσας του κόσμου. Είναι εκπληκτικό πως ενώ το Παρίσι είναι πανταχού παρόν, η Ελλάδα δεν χάνεται ούτε λεπτό από την αφήγηση, έτσι ώστε να δίνεται η εντύπωση πως ένα μέρος της τουλάχιστον ανήκει στη Δύση.
Το μυθιστόρημα έχει αστυνομική πλοκή, παρουσιάζει αρετές των καλύτερων αστυνομικών έργων, αλλά δεν είναι μόνον αυτό. η αρχιτεκτονική του δομή είναι καλοζυγιασμένη, το υλικό του κατανέμεται σωστά, δεν λοξοδρομεί, ενώ το αφηγματικό ύφος του συγγραφέα προσδίδει γλαφυρότητα, ευκρίνεια και αναγνωστική απόλαυση. Η γοητεία του βιβλίου έγκειται κυρίως στο γεγονός πως ο Γ. Αλεξανδρινός «περί πολλά τυρβάζει» χωρίς όμως τούτο να καταλήγει «ένας επιδειχτικός αχταρμάς», αλλά ένα έξυπνα και κλασικά δομημένο μυθιστόρημα.
Ο κύριος ιστός που διατρέχει όλη την αφήγηση είναι ένας περιθωριακός Έλληνας στο Παρίσι που επιστρατεύεται από την Ευρωπαϊκή Αστυνομία (μάλλον εκβιάζεται) για να διευκολύνει τη διελεύκανση της αυτοκτονίας ενός επίσης Έλληνα, φοιτητή. Αυτός είναι ο αστυνομικός κορμός του βιβλίου. Σε παράλληλο επίπεδο κινείται το αιώνιο θέμα των σχέσεων της χώρας μας με τους άλλους ξένους και κυρίως με τους Ευρωπαίους. Και ο διαφαινόμενος καημός του συγγραφέα (ίσως και η απελπισία του) για το γεγονός ότι οι ξένεοι, ό,τι εκτιμούν από Ελλάδα, τούτο αναφέρεται στην αρχαία κλασική Ελλάδα. Αγανακτεί βλέποντας τους ξένους να ρίχνουν περιφρονητική ματιά στους σύγχρονους Έλληνες.
Βεβαίως ο ήρωας του βιβλίου σ’ αυτήν την αστυνομικού τύπου πορεία του δεν μένει αλώβητος. Από την δράση του την σχετκή με την αυτοκτονία του φοιτητή, αναγκάζεται να ξεφύγει από το περιθώριο, ν’ αφήσει τη φτωχική αλλά βολεμένη ζωή του και ρίχνεται στη ζούγκλα της ζωής, που πάει να πει: υποχρεώνεται από τα πράγματα σε μια διαδικασία αυτοσυνείδησης η οποία στο τέλος τον οδηγεί στη «Σαγκαλική» φυσική νομοτέλεια της ποιητικής απογείωσης.
«Αγαπητικές» πρέπει να είναι και οι σχέσεις του συγγραφέα με τον κινηματογράφο και τους ηθοποιούς, αφού ενσωματώνει περίτεχνα σχετικές αναφορές με βάση την άποψη πως όλοι μας είμαστε ηθοποιοί αφού, «αλλάζουμε μάσκες στο θέατρο της ζωής». Το δοκίμιο του Ντενί Ντιντερό «Το παράδοξο του ηθοποιού» αποτελεί ακόμα μια περιοχή ενδιαφέρουσας προσέγγισης.
Ο Γ. Αλεξανδρινός έδωσε ένα ισορροπημένο μυθιστόρημα, παρ’ όλο που ο πολυθεματικός του χαρακτήρας έκρυβε δυσκολίες και παγίδες. Πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας αλλά διόλου πρωτόπειρος, διαθέτει γερή αρματωσιά στο στήσιμο, στη γραφή, στο ρυθμό και στην αφηγηματική ροή του πεζογραφήματος. Μεγάλη του αρετή ένα λεπταίσθητο χιούμορ που αλαφρώνει την αφήγηση χωρίς να την κάνει επιπόλαιη και ρηχή. Ακόμα διαθέτει ευρηματικότητα, φαντασία ελεγχόμεν, ενώ η τόλμη του να παραθέσει τα «διηγήματα» του αυτόχειρα ποιητή (γόνιμη επιρροή από τον ντος Πάσσος;) όχι μόνον δεν συνιστούν ενοχλητική παρεμβολή στη ροή του μυθιστορήματος αλλά προσθέτουν στην ουσία της αφήγησης.
Ο Λόγος του Γ. Αλεξανδρινού καλά ακονισμένος, σύγχρονος, καθρός και αποτελεσματικός υπηρετεί τη γοητεία της αφήγησης. Ένα βιβλίο λοιπόν, που ψυχαγωγεί, τέρπει, προβληματίζει και μας κάνει αισιόδοξους για το μέλλον της ελληνικής πεζογραφίας.
Κώστας Λάνταβος, γραφή, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ, Τρίμηνη Έκδοση του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Λάρισας, Τεύχος 31, Χειμώνας ’95
