Μικρός ονειρευόταν να γίνει αστροναύτης…
Ο Νίκος Πράντζος
αστροφυσικός και Διευθυντής Έρευνας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) καθώς και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού συλλόγου δίκτυο, ο οποίος συγκεντρώνει πολλούς ελληνικούς, κυπριακούς και ελληνογαλλικούς συλλόγους της Περιφέρειας του Παρισιού, μιλά στο Συμβαίνουν εἰς Παρισίους… καὶ ἀλλοῦ
Nίκος Πράντζος, αστροφυσικός και Διευθυντής Έρευνας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) καθώς και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού συλλόγου δίκτυο. 31 Ιανουαρίου 2013. Photo © GB
Ο Νίκος Πράντζος γεννήθηκε στο Βόλο το 1956. Αποφοίτησε από το Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Βόλου το 1974 και από το Φυσικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1978.
Μικρός ονειρευόταν να γίνει αστροναύτης, αλλά συνειδητοποιώντας τη δυσκολία του εγχειρήματος, προτίμησε να πλησιάσει τα αστέρια με άλλους τρόπους. Έτσι πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αστροφυσική στο Παρίσι, όπου πήρε Doctorat στην Αστροφυσική Υψηλών Ενεργειών το 1982 και Doctoratd’ Etat στην Πυρηνική Αστροφυσική το 1986. Στη συνέχεια προσελήφθη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και από το 1986 εργάζεται στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Παρισιού, όπου είναι σήμερα Διευθυντής Έρευνας.
Αντίθετα με την κοινή αντίληψη για τους αστρονόμους/αστροφυσικούς, ελάχιστες φορές έχει κοιτάξει τον ουρανό με τηλεσκόπιο. Οι θεωρητικές έρευνές του αφορούν τα αστέρια και τους γαλαξίες, τις φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό τους καθώς και την εξέλιξή τους. Επάνω στα θέματα αυτά έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 250 επιστημονικές εργασίες, τις οποίες και έχει παρουσιάσει σε δεκάδες διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Έχει (συν)διοργανώσει επτά από αυτά, από τα οποία το ένα στο Βόλο (το 5° Διεθνές Συνέδριο Πυρηνικής Αστροφυσικής, το 1998 στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με συμμετοχή 200 περίπου επιστημόνων). Από το 1990 διδάσκει στο μεταπτυχιακό τμήμα Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Paris 6, ενώ το 1997 προσκλήθηκε ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, όπου δίδαξε για ένα τρίμηνο. Έχει διατελέσει υπεύθυνος πολλών διμερών ερευνητικών προγραμμάτων, μεταξύ της Γαλλίας αφενός και της Ελλάδας, Βελγίου, Γερμανίας, Κίνας, Ιαπωνίας, Ινδίας, αφετέρου.
Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Γαλλικής Αστρονομικής Ένωσης, πρώην μέλος της Ελληνικής Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής, εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό περιοδικό Astronomy and Astrophysics και σύμβουλος (στον τομέα της Αστροφυσικής Υψηλών Ενεργειών) της Ευρωπαικής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA). Το 1994 τιμήθηκε για το έργο του με το Βραβείο της Γαλλικής Αστρονομικής Ένωσης, που επιβραβεύει κάθε χρόνο ένα «νέο» (κάτω των 40 ετών) επιστήμονα που εργάζεται στη Γαλλία.
Η τρίτη μεγάλη του αγάπη, πέρα από την έρευνα και τη διδασκαλία, είναι η εκλαϊκευση της αστρονομίας στο πλατύ κοινό, μέσα από διαλέξεις, εκπομπές, άρθρα και βιβλία. Έχει αρθρογραφήσει στα Ελληνικά, στα περιοδικά «Περισκόπιο της Επιστήμης», «Επιστημονική Σκέψη» και «Ουρανός», καθώς και σε διάφορα γαλλικά περιοδικά. Έχει δημοσιεύσει (μόνος ή με συναδέλφους του) τέσσερα βιβλία στα Γαλλικά, τα οποία έχουν αποσπάσει τιμητικές διακρίσεις (από τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών και την Ένωση Επιστημονικών Συγγραφέων Γαλλίας) και έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Ένα από τα βιβλία του επανεκδόθηκε πρόσφατα στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Με τίτλο «Η περιπέτεια του Μέλλοντος», αναφέρεται στις προοπτικές του ανθρώπου στο Σύμπαν, τη δυνατότητα ταξιδιών στα άστρα και εποικισμού του Γαλαξία, το ενδεχόμενο συνάντησης εξωγήινων πολιτισμών και το απώτερο τέλος της Γης, του Ήλιου και του Σύμπαντος. Για το σύνολο του εκλαϊκευτικού του έργου τιμήθηκε το 2004 από το Γαλλικό Κοινοβούλιο, αυτή τη φορά ως Γάλλος (αφού διαθέτει και τη Γαλλική υπηκοότητα) που γεννήθηκε στο εξωτερικό. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος Μαγνησίας (της πρώτης εταιρείας ερασιτεχνών αστρονόμων στην Ελλάδα) και συμμετέχει στις πολλαπλές δραστηριότητές της κάθε φορά που πηγαίνει στην Ελλάδα.
– Τι ήταν εκείνο που σε οδήγησε να έρθεις στο Παρίσι για να κάνεις μεταπτυχιακό στην Αστροφυσική, η ποιότητα των σπουδών, η δυνατότητα της μετέπειτα έρευνας;…
Εκείνο τον καιρό (1980), δεν είχα σαφή εικόνα για το επίπεδο των μεταπτυχιακών σπουδών, κι όσο για την έρευνα σκόπευα να συνεχίσω στην Αμερική, για την οποία ήξερα πολύ περισσότερα. Μεγαλύτερο ρόλο έπαιξε η επιθυμία μου να περάσω κάποια χρόνια φοιτητικής ζωής στο Παρίσι που το είχα ήδη γνωρίσει ως τουρίστας και το είχα λατρέψει, καθώς και το ότι ήξερα πολύ καλά Γαλλικά.
* Τα βιβλία του Νίκου Πράντζου κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες.
– …και τι ήταν εκείνο που σε επηρέασε να αποφασίσεις να εγκατασταθείς μόνιμα στην Πόλη του Φωτός;
Το ότι βρήκα αμέσως δουλειά μετά το διδακτορικό μου στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (CNRS), ενώ αρχικά σχεδίαζα να φύγω για την Αμερική, όπως είπαμε. Είναι αλήθεια ότι τότε, στη δεκαετία του 1980, ήταν σχετικά πιο εύκολα τα πράγματα απ’ ότι τώρα στο χώρο μας, όπου οι νέοι χρειάζεται να περάσουν κατά μέσο όρο πέντε χρόνια μετά το διδακτορικό κάνοντας έρευνα (post-doc, δηλαδή μεταδιδακτορική εργασία) σε διάφορα εργαστήρια μέχρι να βρούν μόνιμη θέση. Και να φανταστείς ότι η Γαλλία φαντάζει εργασιακός παράδεισος στον τομέα της έρευνας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ όπου τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, μόνον η Αυστραλία παρουσιάζεται ελκυστικότερη σήμερα.
– Πέρα από τις επιστημονικές δραστηριότητές σου ασχολείσαι ενεργά, εδώ και καιρό, με τα κοινά, μέσα στην ελληνική παριζιάνικη παροικία, η οποία μέχρι προ τινός περιοριζόταν, σ’ένα σύλλογο ο οποίος δηλώνει πετυχημένα και ευκρινώς την καταγωγή και την ιδιότητα των μελών του χάρη στην επωνυμία : Ελληνική Κοινότητα Παρισιού και Περιχώρων. Θα περίμενε κανείς πως με τέτοιο σαγηνευτικό τίτλο θα συγκέντρωνε και θα αδέλφωνε όλους τους Έλληνες του Παρισιού, κατά γενική όμως ομολογία δεν συμβαίνει αυτό. Ο σύλλογος διοργανώνει τις εθνικές γιορτές με τα ελληνικά σχολεία με τρόπο που θυμίζουν άλλες εποχές, έναν χορό όποτε μπορεί αλλά τον ονομάζει ετήσιο και μέχρι φέτος είχε και τη φροντίδα της λειτουργίας των ελληνικών σχολείων… Κατά τα άλλα, δεν έχει κάποια σημαντική παρουσία στο Παρίσι. Κατά τη γνώμη σου που οφείλεται αυτή η δυσκαμψία κι αυτή η αδεξιότητα;
Όντας μέλος της ελληνικής παροικίας του Παρισιού εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια μπορώ να πω ότι ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε τέτοια αναντιστοιχία ανάμεσα στις ανάγκες του Ελληνισμού – ιδιαίτερα στις δύσκολες στιγμές που περνάει εδώ και μερικά χρόνια η χώρα μας – και στη δράση του επίσημου φορέα του, δηλαδή της Κοινότητας: είναι προφανές ότι χρειάζεται συσπείρωση του ελληνισμού, ουσιαστική συνεργασία και συντονισμός δράσης με όλους τους ελληνικούς και φιλελληνικούς συλλόγους που δραστηριοποιούνται στο Παρίσι, συστηματική ενημέρωση του γαλλικού κοινού για τις πραγματικές αιτίες της κρίσης και προβολή των θέσεων μας, στήριξη των συμπατριωτών μας που φτάνουν εδώ σπρωγμένοι από τις αντίξοες συνθήκες και κύρια των νέων εργαζόμενων και φοιτητών, διεκδίκηση της συνέχισης παροχής δημόσιας και ποιότικής ελληνικής παιδείας στα Ελληνόπουλα του Παρισιού.
Το προεδρείο της Ελληνικής Κοινότητας εδώ και τρισήμισυ χρόνια όχι μόνο δεν έκανε ούτε μια εκδήλωση για την κρίση στη χώρα μας, ούτε μια κινητοποίηση για βοήθεια προς τους αναξιοπαθούντες συμπατριώτες μας εδώ ή στην Ελλάδα – σαν να μην το αφορούν αυτά τα καυτά θέματα –, αλλά ασχολήθηκε συστηματικά με τον τορπιλισμό άλλων ελληνικών φορέων, όπως του δικτύου των ελληνικών και γαλλοελληνικών συλλόγων καθώς και των Συλλόγων γονέων (τους οποίους η Κοινότητα δεν αναγνωρίζει (!) ενώ το Ελληνικό Κράτος τους έχει ανακηρύξει επίσημα ως φορείς των σχολείων από το 2011). Στη συγκέντρωση που οργάνωσαν οι Σύλλογοι γονέων με το Συντονιστή εκπαίδευσης του Γραφείου Βρυξελλών ακούστηκε από τη Γραμματέα της Κοινότητας ότι «όσοι είστε στους Συλλόγους είστε ανθέλληνες», ενώ η συγκέντρωση διακόπηκε με το «έτσι θέλω» από τους χουλιγκανισμούς μιας ομάδας ατόμων με παρακίνηση του προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας.
Πρόκειται για μια θλιβερή κατάσταση που όμοια της δεν γνώρισε στο πρόσφατο παρελθόν η Κοινότητα. Η τακτική του προεδρείου « όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον της Κοινότητας » έχει ήδη διώξει κόσμο που ερχόταν παλιά η που θα ήθελε ενδεχόμενα να ασχοληθεί με τα κοινά: στις τελευταίες εκλογές του Δεκέμβρη 2013 ψήφησαν 500 άτομα (20% λιγότερα σε σχέση με τα 600 των προηγούμενων εκλογών) ενώ η Γενική Συνέλευση του Απρίλη δεν έγινε λόγω έλλειψης απαρτίας, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει μετά την αλλαγή του Καταστατικού του 2003. Το ενημερωτικό δελτίο για τα μέλη βγήκε μόλις δυο φορές στα προηγούμενα τρία χρόνια. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση διάλυσης πολύ φοβάμαι ότι δεν θα ξαναδούμε Γενική Συνέλευση και ότι στις επόμενες εκλογές θα έχουμε μείνει οι μισοί…
*~ Τα βιβλία του Νίκου Πράντζου κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες. Νίκου Πράντζου κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες.
– Είναι γνωστό σε όλους μας πως πίσω από τις παρατάξεις, πίσω από τα ψηφοδέλτια κρύβονται τα κόμματα της Ελλάδας. Κάποιοι ενοχλούνται, άλλοι επικροτούν. Ποια είναι η γνώμη σου και κατά πόσο τα κόμματα στην Αθήνα νοιάζονται και ασχολούνται με τα εδώ, κατά πόσο ενημερώνονται και τι έχουν να αποκομίσουν;
Είναι αλήθεια ότι οι εκλογικές λίστες στην Κοινότητα εκφράζουν σε διάφορους βαθμούς, αλλά όχι πάντα, κομματικούς σχηματισμούς στην Ελλάδα. Κάποιοι το θεωρούν κακό. Το αστείο είναι ότι αυτοί που σχίζουν τα ρούχα τους για μια Κοινότητα δήθεν « ακομμάτιστη » είναι οι ίδιοι που κομματίζονται ασύστολα. Στις προηγούμενες εκλογές της Κοινότητας το 2009, η τοπική οργάνωση της Νεας Δημοκρατίας κυκλοφόρησε αφίσσα καλώντας να ψηφιστεί μια συγκεκριμένη λίστα (αυτή του μετέπειτα προέδρου). Δύο από τους βασικούς στυλοβάτες του προεδρείου, που στηρίζεται στις κομματικές λίστες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, είχαν αναλάβει στις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές να μοιράζουν τα περίφημα φτηνά εισητήρια για να πηγαίνουν οι ψηφοφόροι τους στην Ελλάδα. Οπως όλοι ξέρουν, οι πρακτικές αυτές που εφαρμόστηκαν συστηματικά από τα δυο (πρώην) « μεγάλα » κόμματα για τριάντα χρόνια συνέβαλαν στο να βουλιάξει η Ολυμπιακή, αφού δεν αποπλήρωναν ποτέ τις οφειλές τους… Κι αυτοί οι άνθρωποι μιλούν για ακομμάτιστη Κοινότητα !
Προσωπικά δεν θεωρώ αναγκαστικά κακή την ύπαρξη λιστών με κομματική ταυτότητα, αρκεί να έχουν ως προτεραιότητα το υπέρτερο συμφέρον του Ελληνισμού στο εξωτερικό. Έχουμε χειροπιαστά παραδείγματα από το παρελθόν όπου άτομα από διαφορετικούς κομματικούς χώρους συνεργάστηκαν στο προεδρείο της Κοινότητας και πέτυχαν πολλά. Αυτό έγινε όταν πρόεδρος της Κοινότητας ήταν ο Ροβήρος Μανθούλης πριν από 15 περίπου χρόνια και πιο πρόσφατα όταν ήταν πρόεδρος ο Θωμάς Ευθυμίου: άτομα από το χώρο της Δεξιάς συνεργάστηκαν άψογα με άτομα από το χώρο της Αριστεράς, αγκαλιάζοντας όλο τον ελληνισμό, διοργανώνοντας πετυχημένες, κατά γενική ομολογία εκδηλώσεις, εκδίδοντας τακτικά το ενημερωτικό δελτίο, και εξασφαλίζοντας μια υγιέστατη κατάσταση στα οικονομικά της Κοινότητας. Συνεπώς το πρόβλημα δεν βρίσκεται στα κόμματα αλλα στα άτομα, και αυτό ισχύει και για την τωρινή εξαθλιωση της Κοινότητας.
*~*Τα βιβλία του Νίκου Πράντζου κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες.
– Πολλοί γνωστοί και πετυχημένοι Έλληνες, όλων των κλάδων κι όλων των επαγγελμάτων, κάτοικοι του Παρισιού, δεν συμμετέχουν στην Ελληνική Κοινότητα… Υπάρχει κάποια εξήγηση; Ποια είναι η γνώμη σου;
Νομίζω ότι αποδίδεται με τις απαντήσεις μου στις δυο προηγούμενες ερωτήσεις. Είναι κρίμα πραγματικά το ότι ο Ελληνισμός στο Παρίσι δεν καταφέρνει να αξιοποιήσει συμπατριώτες μας με κύρος και ακτινοβολία στους χώρους τους και στη γαλλική κοινωνία γενικώτερα. Εξίσου απογοητευτικό είναι το ότι και η νεολαία της παροικίας παραμένει συστηματικά μακρυά από την Κοινότητα και από τα κοινά. Μόνο με μια συστράτευση όλων και ένα ουσιαστικό άνοιγμα σε όλες τις δυνάμεις του Ελληνισμού μπορεί να αλλάξει η κατάσταση.
– Τα τελευταία χρόνια με την κρίση δεν είδαμε κάποια σημαντική δραστηριοποίηση των Ελλήνων του Παρισιού πέρα από μια συμμετοχή σε κάποια διαδήλωση της οποίας η ιδέα καθώς και η διοργάνωση οφείλονταν σε άλλους. Αρνούνται να παραδεχθούν πως υπάρχει κρίση στην Ελλάδα;
Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, εδώ ακριβώς είναι που οι κομματικές ταυτότητες παίζουν ρόλο. Για τα δυο (πρώην ) « μεγάλα » κόμματα υπάρχει κρίση αλλά αντιμετωπίζεται με τον καλύτερο τρόπο – με «αίσθημα ευθύνης» κλπ – όταν τα ίδια βρίσκονται στην κυβέρνηση (και με τον χειρότερο όταν κυβερνάει ο αντίπαλος). Τα άτομα που δραστηριοποιήθηκαν στις διάφορες εκδηλώσεις που έγιναν ήταν κύρια έξω από φιλοκυβερνητικές παρατάξεις, αλλά είναι αλήθεια ότι η κατάσταση απαιτεί μεγαλύτερη συμμετοχή και διαρκή κiνητοποίηση, καθώς και συσπείρωση όλου του Ελληνισμού.
– Είσαι ένας από τους ιδρυτές του συλλόγου δίκτυο, ενός συλλόγου που συγκεντρώνει τους ελληνικούς, ελληνογαλλικούς, κυπριακούς και γαλλοκυπριακούς συλλόγους της Περιφέρειας του Παρισιού. Τι ακριβώς είναι το δίκτυο; ποιοι οι στόχοι του;
Το Δίκτυο ιδρύθηκε το Νοέβρη του 2009 και υπάρχει επίσημα από τον Απρίλη του 2010. Ηταν μια πρωτοβουλία κάποιων συλλόγων και ιδιαίτερα της Ελληνικής Κοινότητας Παρισιού, στην οποία πρωτοστάτησαν ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Θωμάς Ευθυμίου και ο τότε αντιπρόεδρος Χρήστος Τράκας.
Δυο ήταν οι βασικοί σκοποί της κίνησης αυτής. Ο πρώτος ήταν η σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στο πλήθος των συλλόγων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Παρισιού (Ile de France) και που η δραστηριότητα τους έχει κάποια σχέση με τον Ελληνισμό, καθώς και η αποτελεσματικότερη προβολή της δραστηριότητας τους. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι σύλλογοι, κύρια με πολιτιστικό περιεχόμενο (εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, ελληνικών χορών, ελληνικής μουσικής, διοργάνωση πολιτιστικών ταξιδιών στην Ελλάδα, διεκδίκηση της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα, επιστημονικές μελέτες για την ελληνική ιστορία και κοινωνία κλπ). Ο καθένας από αυτούς απευθύνεται στο δικό του κοινό, και πρώτος στόχος του δικτύου είναι να προβάλλει τη δραστηριότητα τους στο ευρύτερο ελληνικό και γαλλικό κοινό του Παρισιού. Πιστεύουμε ότι με τη δράση του και την ποιότητα της δουλειάς του ο καθένας από αυτούς τους συλλόγους (μεγάλος η μικρός δεν έχει σημασία) λειτουργεί σαν πρεσβευτής του ελληνισμού στη Γαλλία και αξίζει να προβάλλεται. Ο δεύτερος στόχος αφορά τη διοργάνωση εκδηλώσεων συζητήσεων κλπ. για θέματα ζωτικής σημασίας για τον Ελληνισμό (και δυστυχώς υπάρχουν αρκετά τώρα τελευταία). Ετσι στο προηγούμενο διάστημα διοργανώσαμε συζητήσεις για την κρίση στην Ελλάδα (2010), για την κατάσταση στην Κύπρο (2011 ) και για την κρίση σε Ελλάδα και Ευρώπη (2012). Στόχος μας ήταν κάθε φορά όχι μόνο η ενημέρωση των συμπατριωτών μας αλλά κύρια η ευαισθητοποίηση των γάλλων και όλων των φιλελλήνων στις θέσεις μας.
*~*~Τα βιβλία του Νίκου Πράντζου κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες.
– Πριν από μερικά χρόνια, ο Ροβήρος Μανθούλης όντας πρόεδρος του Συλλόγου Ελληνική Κοινότητα Παρισιού και Περιχώρων είχε λανσάρει μια σειρά εκδηλώσεων με τον τίτλο Grèce-sur-Seine και με τη συμμετοχή γνωστών Ελλήνων όπως η Αγγελική Ιωνάτου, ο Γιάννης Κόκκος, ο Κώστας Γαβράς… Πως θα έβλεπες την ιδέα να ξαναρχίσουν αυτές οι εκδηλώσεις με το δίκτυο και με τη συμμετοχή όλων των συλλόγων-μελών του. Πιστεύω πως ο Ροβήρος θα σας έδινε τη σκυτάλη, τη συνταγή καθώς και μία χείρα βοηθείας…
Ο Ροβήρος Μανθούλης έχει προσφέρει πολλά στον Ελληνισμό του Παρισιού, όχι μόνο μέσα από την Ελληνική Κοινότητα, αλλά και με τη συνολική δουλειά του και την παρουσία του στον καλλιτεχνικό και τον πνευματικό χώρο. Οι εκδηλώσεις του GrècesurSeine αποτέλεσαν πιθανόν το κορυφαίο γεγονός σε ολόκληρη την ιστορία της Ελληνικής Κοινότητας. Αν και η ιστορία δεν επαναλαβάνεται με τον ίδιο τρόπο, σίγουρα χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερο από ποτέ τέτοιες πρωτοβουλίες που θα φέρουν την Ελλάδα κοντά στους γάλλους φίλους μας και θα μας επιτρέψουν να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας, σε πνεύμα αλληλεγγύης και μακριά από τις καρικατούρες που κυκλοφορούν τα média τα τελευταία χρόνια για τους Έλληνες. Θα χρειαστεί όμως πολλή και συστηματική δουλειά για ένα τόσο μεγαλεπήβολο στόχο.
